Klein-Brabant-Vaartland telt een schat aan kleine, al dan niet verborgen kapelletjes, meestal toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw, al zijn Bernardus, Theresia en de pestheilige Rochus ook van de partij. In deze stille meimaand-Mariamaand is het een leuke uitdaging om ze te herkennen of te vinden, via een fietstocht of via internet. Op afbeelding A op 8 zie je het oudste kapelletje van de streek, de kapel van Luipegem in Bornem. Het Mariakapelletje dateert van 1613 en werd gebouwd in opdracht van Pedro Coloma, de toenmalige heer van Bornem. Maar waar staan de andere?
1. Kapel Onze-Lieve-Vrouw Ster der Zee. Deze kapel werd door burgemeester Demaeyer opgericht uit dank voor de genezing van zijn vrouw tijdens de cholera-epidemie van 1866. Molenstraat Weert
2. Kapel van Onze-Lieve-Vrouw van de Wipheide, 1858. Oppuurseweg Lippelo
3. Kapel domein d’Ursel Hingene
4. Kapel van Coolhem, gewijd aan Sint-Bernardus, de patroonheilige van de abdij van Hemiksem, de toenmalige eigenaar van Het Hof van Coolhem. Hof van Coolhem, Kalfort
5. Kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes, Oude Broekstraat Heindonk
6. Kapel, hoek Hof-ten-Berglaan-Heide, Puurs
7. Kapel hoek Hoogstraat-Overloopstraat, Tisselt
8. Kapel Luipegem, 1613, Luipegem-Bornem
9. Kapel Heilige Maria Hulp der Christenen, 1900, hoek Lichterstraat-Meersmansdreef, Kalfort
1. Kapel Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen of de Boskantkapel. Deze kapel dateert van 1866 en werd opgericht als devotiekapel voor Onze-Lieve-Vrouw om hemelse steun te vragen toen er in die periode een grote cholera-epidemie heerste. Boskant, Bornem
2. H.Theresiakapel, hoek Dijkstraat-Binnendijk Weert
3. Sint- Rochuskapel, 1834. Het jaar voordien werd in Bornem het broederschap van Sint-Rochus opgericht. De kapel lokte in tijden van besmettelijke ziekten veel bedevaarders. Hingenesteenweg tegenover Tijpel.
4. Kapel van Onze-Lieve-Vrouw in Nood, Pastoor Huveneersstraat (in het veld), Wintam
5. Kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand, opgericht door Isabelle Teirlinck 19de eeuw, Mariekerke
6. Kapel Onze-Lieve-Vrouw ter Koorts, het Wolfskapelletje of de Koortskapel. In 1643 opgericht door kasteelheer Uvens uit dank omdat zijn dochtertje genas van hevige koorts. Sindsdien werd het een bedevaartsoord: mensen bonden een woldraad rond het traliewerk van de kapel om de koorts bij hun zieke dierbare ‘af te binden’Te vinden een weiland langs de Provinciale Baan Willebroek-Dendermonde in Liezele
7. Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand, hoek Kalfortdorp-Coolhemveldstraat, Kalfort
8. Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Gedurige Bijstand. De kapel werd in 1901 door de familie Bernaerts in de traditie van de volksdevotie uit dankbaarheid opgericht. Heihoek, Blaasveld
9 Kapel van Onze-Lieve-Vrouw van XIV bunders, in 1860 opgericht door Gerard van Breedam. Volgens de overlevering oorspronkelijke devotiekapel van 1760 voor een Mariabeeld dat door de lokale bevolking gevonden werd nadat het door bandieten in de vijver geworpen was; op deze plaats bevriest volgens de volkslegende het water nooit. Blaasveld, Het Broek aan de Broekweg, een paadje parallel aan de Veertienbunderslaan
1. Kapel hoek Breevenstraat-Puursesteenweg Bornem
2. Kapel van Onze-lieve-Vrouw van Bijstand, 1833, Eikevlietbaan (in het veld), Eikevliet
3. Kapel Maria Hulp der Christenen, 1953, Luipegem (naast nr 144)
4. Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Altijddurende Bijstand. Kleine wegkapel uit 1869, illustratief voor de intense Mariadevotie in Klein-Brabant. Meir (nabij nr 91) Oppuurs
5. Sint-Franciscus-Xaverriuskapel, 1807. De historische bakstenen kapel werd mogelijk opgericht op de plaats van de slotkapel van het voormalige kasteel van Blaasveld in het natuurgebied Het Broek. Blaasveld
6. Kapel Onze-Lieve-Vrouw Troost in Nood, Overwinningsstraat (nabij 133) Willebroek
7. Kapel A. Borghijsstraat Ruisbroek
8. Kapel Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen, herbouwd naar de kapel van 1895 door de inwoners van de wijk Doregem in de oogstmaand van 1979. Bornem
Een volledig overzicht is dit zeker niet en de omschrijving blijft summier. Aanvullingen zijn steeds welkom.
En ondertussen zien sommige bouwsels er niet meer exact uit als op de foto’s: een bruine deur kan blauw worden of grijs, een achterliggend gebouw kan afgebroken zijn en vervangen door nieuwbouw, kale bomen staan in blad. Alles beweegt.. ook in de volksdevotie, letterlijk en figuurlijk.
Godelief C – gepubliceerd mei 2020