Boeken en wij…, nooit een eenvoudige of onbesproken relatie. Welke associatie maak jij? Saaie schoolboeken en verplichte lectuur? Een tijddodertje of –rovertje op een luie lege dag? Een prettige verleiding, met mate? Een obsessieve verslaving?
In dat laatste geval nemen de boeken je in een houdgreep en dringen als mieren je territorium binnen. Niet alleen je gedachten en tijd slorpen ze op, ze maken zich meester van je huis. Als boekenkasten uitpuilen, nestelen ze zich op nachttafels en op trappen, bouwen ze ingenieuze constructies tegen de muren, overladen de tafels, duiken ze onder in kartonnen dozen. En… je passeert geen boekhandel, geen kringloopwinkel, geen boekenmarkt of er glippen wat ‘transmigranten’ mee.
En dan komt de Japanse opruimgoeroe Marie Kondo langs en elimineert tot alleen het essentiële overblijft en je kan verhuizen naar een ‘tiny house’. Of vertelt de Scandinavische Margareta Magnusson hoe je je uitpuilende boekenbestand binnen de perken kan houden door döstädning, de kunst van het opruimen voor je doodgaat. En daar kan je niet vroeg genoeg aan beginnen. De vraag stelt zich: welke boeken ga je redden? Een wilde greep…
Sleutels tot andere tijden
Bart Van Loo, De Bourgondiërs, de aartsvaders van de Lage Landen kreeg sinds zijn verschijnen in januari dit jaar de ene pluim na de andere. Terecht. Maar er zijn andere gedreven historici die even meeslepend schrijven over de grote en kleine geschiedenis. Je kan niet heen om de Friese Geert Mak die vertelt met empathie, een prachtige pen en een oog en hart voor detail. Hoe God verdween uit Jorwerd, zijn doorbraak naar het grote publiek, is de biografie van een dorp tijdens de stille revolutie tussen 1945 en 1995. Het is het verhaal van de boeren en het geld, van de kleine winkeliers en de oprukkende stad, van de kerktoren die instortte en de import die niet meer groette, van de natuur die terugkeerde en tegelijk verdween. Herkenbaar. Zelfde thematiek in De eeuw van mijn vader. Wat verbindt ons met de vorige generaties? De bestsellers In Europa en Reizen zonder John hebben een identiek uitgangspunt: lange reizen langs de ijkpunten van de geschiedenis. Recent is De levens van Jan Six, een familiegeschiedenis van de Amsterdamse patriciër, zijn familie, omgeving én zijn vele levens. Parels.
De Brit Simon Winder verkent in Germania, Danubia en Lotharinga deze drie Europese gebieden in de diepte van de tijd. Pure historie vind je bij Hilary Mantel en de Wolf Hall-trilogie die 16de eeuwse cirkels beschrijft rond Thomas Cromwell en het hof van Hendrik VIII.
Begrip voor verre en dichte buren
Enig inzicht in Brexit zonder politieke analyses? Lees Klein Engeland van Jonathan Coë, stap mee in het wel en wee van een blanke middenklasse familie en begrijp de neen-stem. Dompel je onder in de multiraciale Britse wereld met zijn conflictjes, zijn warmhartigheid, zijn verwoede en niet altijd vergeefse pogingen tot harmonie. Lees Zadie Smith, Over schoonheid; Blake Morrison, Ten zuiden van de rivier; Andrea Levy, Klein eiland; Rose Tremain, Op weg naar huis; Kate Atkinson, Leven na leven. Keuze te over én de beste manier om oog en hart te krijgen voor al die kleine mensjes die aanspoelen en leven op zoek naar hun klein geluk. Vijf sterren verdient ook Familie van Ann Patchett, gesitueerd in Boston en Dörte Hansen met Het oude land over mensen op zoek naar een plaats in het leven. Een toegang tot vergane Britse glorie geeft Jane Gardam met Een onberispelijke man, Een trouwe vrouw en De laatste vrienden of het monument Virginia Woolf met De jaren.
Religie of liever té sterk gebonden aan de leer kan drukkend zijn. In Ierland is er Nora van de Colm Toibin. In Nederland de klassiekers Knielen op een bed violen en De overkant van de rivier van Jan Siebelinck en het recentere werk van Franca Treur, Confetti op de dorsvloer en Hoor nu mijn stem. Beiden groeiden op in een streng gereformeerd gezin.
De jeugdschrijver Ted Van Lieshout is een buitenbeentje met ‘Mijn Meneer’, de titel spreekt voor zich. Juli Zeh, Ons soort mensen; Sally Rodney, Normale mensen; Paul Auster, 4321 springen er snel tussen.
Tot slot een ondiepe duik in het joodse/jiddische milieu: Tova Mirvis, De damessalon; Meir Shalev , De vier maaltijden en Fontanel; Soma Morgenstern, Idylle in ballingschap, een blik op een vergane wereld.
Over moeders, dochters en zonen
De ruimte wordt beperkt, de titels hoeven geen verdere toelichting. Een snelle opsomming: Maarten ‘t Hart, Magdalena; Albert Cohen, Het boek van mijn moeder; Philippe Claudel, Alles waar ik spijt van heb; Yvonne Keuls, Mevrouw mijn moeder; Tom Lanoye, Sprakeloos en A. F. Th. van der Heijden, Tonio
Luchtig of in de ban van…?
Liane Moriarty, Nog één keer feest en J.K.Rowling, Een goede raad komen uit eenzelfde oven. Jo Baker, Landgoed Longbourn is hapklaar voor Jane Austenfans. Monica Pradhan, De hindi-bindiclub spreekt voor zich. Kate Atkinson en Camilla Läckberg, Sarah Waters schrijven prettig leesbare page-turners, te veel om op te sommen.
Heel apart – je houdt ervan of niet – zijn A.S.Byatt, Het boek van de kinderen en Klein zwart verhalenboek. In dezelfde lijn schrijven Donna Tart, De kleine vriend en Ann-Marie Macdonald, Laten wij aanbidden, De kraaien zullen het zeggen.
Hof of tuin, vogel of vis?
Kirk Wallace Johnson, De verendief gaat over de victoriaanse mode en vliegvissen en komt daarmee in het vaarwater van Matthew Condon, De forellenopera.
Chris De Stoop, Dit is mijn hof kaart als Waaslander de brutale onteigening van het oude boerenland ten voordele van natuurgebieden aan. Penelope Lively verwoordt in Leven in de tuin als geen ander het geluk van de tuinier. Enkele bladzijden lezen voor je je gras maait of je moestuin wiedt, geeft moed om er tegenaan te gaan.
Annie Proulx, Schorshuiden, een historische roman over de 17e eeuwse Franse migranten in Canada, is doordrenkt van de liefde voor de machtige bossen, vandaar haar plaats in dit gezelschap. Het elegante meesterwerkje De Slechtvalk van J.A.Baker combineert precisie en poëzie in de observatie van de valk, haar prooien, seizoenen, water en luchten. Peter Wohlleben, De tuin leert je met een getraind oog de verborgen boodschappen van wind, wolken planten en dieren ontdekken. De smaak te pakken? Lees dan ook zijn Het verborgen leven van bomen, het best verkochte niet-fictieboek in Duitsland in 2015.
Op de valreep
Op de valreep nog twee werken, vers van de pers. Francesca Melandri, De lange weg naar Rome: een geniale roman die het Italiaanse koloniale verleden verbindt met de actuale migratiestroom. Robert Macfarlane, Benedentijd – Reizen in de diepte. Een beklijvende verkenning van onderaardse ruimten in de mythologie, de literatuur, het geheugen en het fysieke landschap mét aandacht voor actuele, wereldomspannende problemen. Een aanrader.
Tot slot
Een heel aantal van deze boeken vind je moeiteloos in de bibliotheek van Willebroek, Puurs of Bornem. Verder is er het onvolprezen Books in Belgium , een gebruiksvriendelijke site om tweedehandsboeken te kopen. En met wat geluk ook de kringwinkel.
Een interessante archiveringsprogramma voor je eigen boekenbestand is www.librarything.com, waar je zowel in het Engels als in het Nederlands terecht kan en gratis lid kan worden met een archief kleiner dan 200 boeken. Dit geeft je inkijk in andere bibliotheken en een massa informatie over het boek dat je invoert of zoekt. Goodreads is een andere mogelijkheid.
Op de website van Kerknet vind je deze weken ‘Zomerse boekentips’, met een tikje meer bezinning en religieus georiënteerde boeken om deze lijst aan te vullen.
Tot slot: niet leesverslaafd? Laat je niet overdonderen door dit overaanbod. Proef met mate en geniet van het leesplezier.
Godelief
gepubliceerd augustus 2019
