Lees ook: LEUK OM LEZEN – HEMELSE MOEDERS
15 AUGUSTUS – MARIA, EEN KRACHTIGE PRACHTIGE VROUW
Laten we van Maria niet altijd het tere jonge meisje maken, dat biddend in haar brevier door een engel verrast wordt met een raadselachtige boodschap. Want zo stelden onze Vlaamse schildermeesters het meestal voor in wat overigens grote kunstwerken zijn, en zo willen we het ons ook nog wel eens voorstellen.
Maria, een moeder die opkomt voor haar kind
Neen, laten we Maria veeleer zien als de jonge Joodse vrouw, met een zoon die op een gegeven moment een zeer eigen weg gaat. Het wordt al vlug duidelijk dat die weg niet gemakkelijk is, maar gevaarlijke keuzes inhoudt. Je kan je voorstellen dat dit voor Maria, zoals voor elke moeder, tot zeer verwarrende en moeilijke momenten geleid moet hebben. Je kan begrijpen dat zij op een bepaald ogenblik met heel de familie aan de deur stond om Jezus tot de orde te roepen, zoals we dit lezen in de evangelies. Je kan haar dan ook aanvoelen als de moeders die we zien huilen en vechten om het geweld dat hun kinderen wordt aangedaan of om een toekomst die hun ontnomen wordt. Je begrijpt dan hoe zij hem tot in Jeruzalem gevolgd is, tot onder het kruis, en hoe ze hem in haar armen heeft gehouden toen hij dood van het kruis werd gehaald.
De evangelist Lucas weet ook te vertellen dat Maria daarna samen met de leerlingen naar Jeruzalem is gegaan en er met hen bleef om te bidden. Hoe ze samen alles wat gebeurd was, een plaats poogden te geven en zo tot begrijpen te komen. Zo is Maria samen met de leerlingen tot het geloof gekomen dat Jezus niet voorgoed weg was, maar dat hij leefde en op een nieuwe manier bij hen en bij haar was, ja, dat hij Gods geliefde Kind is.
Als we Maria in het evangelie van Lucas haar lied, het ‘Magnificat’, horen zingen, dan hoor je dit lied als de vertolking van haar geloof, zoals dat gaandeweg gegroeid is toen zij haar zoon zijn eigen weg zag gaan. Hoe hij op die weg koos voor kleinen en rechtelozen, en hoe hij daarbij de machtigen niet spaarde. Zijn keuze voor een God van kleine mensen is dan ook haar keuze geworden. En dat heeft haar diep gelukkig gemaakt. Het is de vreugde dat de God van Jezus zich het lot van al die kleinen aantrekt, dat Hij de beloften, gedaan aan de profeten, niet vergeten is.
Dit is het beeld van Maria dat oprijst. Een Joodse vrouw, die kracht en wijsheid uitstraalt, een moeder voor allen die met haar de weg naar haar Zoon willen gaan. Die moeder willen wij eren en ze tot voorbeeld van onze eigen geloofsweg nemen.
Oorsprong Maria Tenhemelopneming
Op zich is Maria-Tenhemelopneming een heel oud feest. In de Katholieke Kerk dateert het reeds van de 7de eeuw, en is het een feest dat door paus Sergius I (687-701) overgenomen werd uit de Orthodoxe Kerk, waar het reeds in de 6de eeuw bestond. Het werd toen ook al gevierd op 15 augustus, de verjaardag van de kerkwijding van een basiliek die aan Maria toegewijd was en gelegen op de weg tussen Betlehem en Jeruzalem. Aanvankelijk was de naam van dit feest ‘Dormitio Mariae‘, wat betekent ‘Ontslaping van Maria’. Deze naam verwijst naar een oude overlevering die vertelt dat de moeder van Jezus op de Berg Sion in Jeruzalem stierf omringd door de Apostelen. Dat in de traditie het sterven van Maria samenvalt met haar tenhemelopneming heeft te maken met de diepe overtuiging dat de dood van de Heilige Maagd vanwege haar zondeloosheid geen vat op haar had. Vandaar dat men liever spreekt van Maria’s ontslaping dan van haar dood. In de Orthodoxe Kerk draagt dit feest nog steeds diezelfde naam. Het is er een groot feest voorafgegaan door veertien dagen vasten. Onder invloed van apocriefe teksten en volkslegendes werd het feest in de Katholieke Kerk vanaf de 8ste eeuw ‘Tenhemelopneming van Maria’ genoemd. Eén van de legendes van de hand van Jacobus de Voragine vermeldt dat Maria zou gestorven en ten hemel opgenomen zijn in aanwezigheid van alle apostelen. Enkel Tomas was er niet bij. Als Tomas zich later aansluit bij hen, gelooft hij de apostelen niet. Plotseling valt de gordel van Maria uit de hemel, waarop Tomas alsnog gelooft dat Maria lijfelijk ten hemel is opgenomen. Spreken over ‘Maria Hemelvaart’ in plaats van ‘Maria Tenhemelopneming’ zoals vaak gebeurt, is echter niet correct. Maria steeg immers niet ‘uit eigen kracht’ op, zoals haar Zoon, maar ze werd door God aan de aardse werkelijkheid onttrokken.
Dogmaverklaring
Een belangrijk moment in de geschiedenis van dit feest is ongetwijfeld het jaar 1950 waarin Paus Pius XII op Allerheiligen van dat jaar de lichamelijke tenhemelopneming van Maria tot dogma heeft verklaard, iets wat reeds door tweehonderd bisschoppen was gevraagd tijdens het Eerste Vaticaans Concilie (1869-1870). In dat dogma lezen we dat Maria, ‘na het beëindigen van haar aardse leven, met lichaam en geest is opgenomen in de hemelse glorie, om er in alle schittering te stralen als Koningin aan de rechterhand van haar Zoon, de onsterfelijke Koning van alle tijden.’ Wat opvalt is de formulering ‘opgenomen met lichaam en ziel’. Dat betekent dat de dood geen macht meer heeft over Maria. In tegenstelling tot andere stervelingen hoeft Maria volgens de katholieke leer niet meer te wachten op de Opstanding der Lichamen op de Laatste Dag waarop de mensheid geoordeeld zal worden. Vanwege haar zondeloosheid hoeft zij namelijk niet geoordeeld te worden. Maria’s tenhemelopneming is dus de totale aanvaarding van haar gehele persoon, ziel én lichaam – door God. Binnen katholieke kringen waren er veel twijfels over de opportuniteit van deze dogmaverklaring. Critici vonden dat het een onnodige provocatie was in tijden dat de oecumenische relaties aan het verbeteren waren. Voorstanders waren van oordeel dat na twee wereldoorlogen en de verschrikking van de concentratiekampen het goed was om de waardigheid van het menselijk lichaam opnieuw te bevestigen en het geloof in de verrijzenis van het lichaam aan te wakkeren. Bij de protestantse gemeenschap waren de reacties uiterst negatief, bij orthodoxen daarentegen was de ontvangst positief, omdat het gezien werd als een bevestiging van datgene wat de Orthodoxe Kerk al sinds eeuwen als één van de belangrijkste feesten viert.
De kerkelijke dogma’s rond Maria
Binnen het kader van de rooms-katholieke Kerk zijn er vier zogenaamde mariale dogma’s :
• Maria als moeder van God (Concilie van Efese, 431): 1 januari, hoogfeest.
• De maagdelijkheid van de moeder van Christus – onder meer 25 maart, hoogfeest van Maria Boodschap.
• De onbevlekte ontvangenis (Paus Pius IX, 1854) 8 december, hoogfeest.
• Maria-Tenhemelopneming (Paus Pius XII, 1950) 15 augustus, hoogfeest.
Ferragosto
Tenslotte nog dit. Wie deze zomer naar Italië op vakantie gaat, zal merken dat daar het feest een andere naam draagt: Ferragosto. De naam ‘Ferragosto’ is afgeleid van het Latijnse ‘feriae Augusti’, wat ‘rust van Augustus’ betekent. Het is dan ook dankzij deze keizer Augustus (63 v. Chr. – 14 na Chr.) dat Ferragosto al sinds het jaar 18 voor Christus bestaat. In de tijd van het oude Rome bestonden er al feestdagen in de maand augustus, zoals de Consualia, waarvan het doel was de oogst te vieren en daarmee ook het einde van een zware werkperiode. Ferragosto ontstond met als doel deze belangrijke feestdagen met elkaar te verbinden om zo van 15 augustus het startpunt van een langere rustperiode te maken. Deze rustperiode was niet alleen voor de mens bedoeld, maar ook dieren als ezels en ossen mochten rusten; ze werden zelfs behangen met bloemenslingers. Vanaf de zevende eeuw na Christus wordt daarnaast ook een religieuze betekenis aan Ferragosto toegevoegd, de Tenhemelopneming van Maria. Tegenwoordig is Ferragosto nog steeds een belangrijke dag voor de Italianen. Op deze nationale feestdag is iedereen vrij en staat het openbare leven helemaal stil. Het is een dag waarop mensen samenkomen in familie- of vriendenkring om uitgebreid te tafelen. Ferragosto is voor de Italianen het startschot en het begin van een langere vakantieperiode.
bron Kerknet – gepubliceerd augustus 2019