Wie die woorden uitspreekt denkt spontaan aan verlof, aan gezonde omgeving, aan sport en spel, in één woord aan jongeren die er een heerlijke vakantie meemaakten en nog beleven. En dat al 75 jaar lang! Velen kennen een deel van het ontstaan maar vooral de naam van de stichter is hen vertrouwd. “Z.E.H. Cleymans J, stichter en bezieler”. Zo staat het op een herdenkingsplaquette in het vakantiehuis Sint-Lutgardis. Een geschiedenis van een 75-jarig bestaan laat zich echter niet herleiden tot één persoon. Daarom bij het begin van een nieuwe vakantieperiode enkele weetjes, een paar gebeurtenissen en nieuwsjes die de geschiedenis van ons vakantiehuis kleuren. Waar is het begonnen… Hoe is het gegroeid…Wat is er aan vooraf gegaan… Wat is het nu…
E.H. Jozef Cleymans, stichter en bezieler. Wie was hij?
Geboren te Turnhout in 1899 liep hij in zijn geboortestad college bij de Jezuïeten en was hij in zijn jeugd lid van de Turnhoutse studentenbond. Al vrij jong wees geworden, besloot hij, onder impuls van zijn oom-pastoor, priester te worden. Hij werd, na niet al te schitterende studies, in 1922 op 23-jarige leeftijd te Mechelen priester gewijd. Daarna was hij gedurende vijf jaar leraar aan het Onze-Lieve-Vrouwe-College te Vilvoorde. In dit college was hij de grote promotor en leider van de Eucharistische Kruistocht en viel hij op door zijn Vlaamsgezindheid, zijn radicale en schalkse houding en zijn sociale bewogenheid. In 1927 werd hij benoemd tot onderpastoor van de Sint-Lambertusparochie te Ekeren. Vanaf 1930 was hij ook stichter-redacteur van “De Polderwacht”, een vooruitstrevend, christendemocratisch, strijdend katholiek en Vlaams weekblad.
In 1932 benoemde de aartsbisschop Mgr. Van Roey de 33-jarige J. Cleymans tot de nieuwe algemeen-secretaris van het JVKA (Jeugdverbond voor Katholieke Actie). Zijn rol in het JVKA, waarin de bestuurders van alle jeugdorganisaties vertegenwoordigd waren (KAJ met o.a. Cardijn, KSA, BJB, Patronaten…) zou ons in dit bestek te ver leiden. Voor meer informatie verwijzen wij naar de verhandeling die Erik De Smet maakte tot het behalen van zijn Licentiaatsdiploma Geschiedenis aan de KU Leuven. (Vlaanderen voor Christus! Ontstaan en ondergang van het JVKA (1928-1971))
Op 14 september 1935 ontvingen alle JVKA-bestuurders een persoonlijke brief van J. Cleymans. De secretaris-generaal meldde zijn benoeming in een andere functie. Hij schrijft: “ al is de last die mij op de schouders wordt gelegd bijzonder groot, ik durf vertrouwen op de genade van Onze-Lieve-Heer, op de hulp van ons Lief-Vrouwke en de gebeden mijner vrienden om dit zielsverzorgend werk aan te vatten. Ik verberg trouwens mijn vreugde niet dat ik naar het parochiaal ministerie mag terugkeren”. Aartsbisschop Van Roey had hem benoemd tot pastoor van de Sint-Niklaasparochie te Willebroek. Voor die tijd een benoeming op zeer jonge leeftijd, zeker in een belangrijke parochie.
Vakantiehuis Sint-Lutgardis – waar de ‘voormalige parochie Sint-Niklaas’ thuis is sinds 1938
In de jaren 30 bestonden er reeds enkele vakantieverblijven waar jongeren gebruik van maakten. Het o.a. nu nog bestaande “Sint Willibrodusheem” te Schilde en natuurlijk ”Malpertuus te Geel Bel”, waar in de jaren ‘36 en ‘37 de eerste Willebroekse jongeren heen trokken. Maar Cleymans droomde van een eigen vakantiehuis en begon in Willebroek steun te zoeken.
Op 13 juni 1938 verscheen in het Belgisch Staatsblad de stichtingsakte van “VZW Katholiek Jeugd en Kinderwerk” waarvan J Cleymans, E. Schwagten en E. De Wachter de beheerraad vormden. Deze VZW had tot doel “kinderen een gezond verblijf te bezorgen in de opene gezonde lucht”. Op de studie van notaris Jansen in Lichtaart werd de aankoopakte getekend voor de aankoop van twee percelen bos samen 3.5 ha. De inhuldiging van het nieuwe vakantieverblijf vond al snel plaats. Op zondag 17 juli 1938 om 17.30 uur overspoelden een honderdtal genodigden uit Willebroek en een massa aanwezigen uit Kasterlee het gloednieuwe vakantiedomein. Na de inzegening van de gebouwen en een dankwoord aan de aannemer Willems uit Willebroek en zijn werklieden – in zes weken tijd stampten ze het vakantiehuis uit de grond – alsook aan allen die steun verleenden, was er een bezoek aan de lokalen. Een verslag in de krant vermeldde dat er in de refter aangeschoven werd aan “rustieke tafels. Er werd koffie en broodjes aangeboden en daarna een lekkere sigaar”.
De eerste verblijfsperiode voor de kinderen ging de dag daarna van start op 18 juli 1938. Drie jaar na zijn benoeming te Willebroek en twee maanden na de opening van het vakantiehuis zou Cleymans op 16 september 1938 overlijden te Luxemburg, na een auto-ongeval te Mondorf-Les-Bains, op weg naar Zwitserland. Hij heeft zijn vakantiehuis maar enkele malen kunnen bezoeken en het zijn zijn opvolgers, en dan vooral E. Schwagten, die geld noch moeite spaarden om het “Huizeke” voor de parochie te bewaren.
Het verblijf was de eerste jaren naar onze huidige normen zeer sober. Bij de start was er geen algehele elektriciteit dus dienden petroleumlampen als verlichting, er waren geen matrassen dus werden boeren uit de omgeving aangesproken om strozakken te kunnen vullen, water diende uit een geboorde put opgepompt te worden en dus was een zwempartijtje in de Nethe een welgekomen verfrissing. Een kachel met kolen en dennentoppen, een gewoon gasvuur en enkele grotere branders buiten onder een afdak werden als “keuken” bestempeld. De eerste jaren verbleef er zelfs een gezin met kinderen in het nieuwe vakantiehuis. De oorlogsjaren maakten dat er bij heel wat boeren gebedeld moest worden om hongerige magen te vullen. Koningin Elisabeth van België bezocht er in het begin van de oorlog de soldaten die er gekazerneerd waren, het Canadese leger verbleef er na de bevrijding. Zelfs een periode van quarantaine hebben we er meegemaakt omwille van een besmetting met polio. Het is nauwelijks voor te stellen maar de Willebroekenaren bleven trouw naar Kasterlee gaan, elk jaar opnieuw, ook tijdens de oorlog. En het “Huizeke” groeide. Omdat het te klein werd, werd uitbreiden noodzakelijk. In 1950 werd “de kapel” gebouwd en dus kwam er een extra slaapzaal in het hoofdgebouw. De speelzaal bood beschutting in regendagen… Stilaan kon er ook gemoderniseerd worden. Waterleiding via Pidpa kwam er in het begin der jaren zestig en meteen de vraag naar een beter sanitair, een eerste toilet binnen naast de oude wc’s buiten uit de dertiger jaren, enkele douches… En dan een volgende vraag: waarom zulk een infrastructuur slechts twee maanden per jaar gebruiken? Tijdens de jaren 75-76 werd daarom aan het hoofdgebouw een sanitair blok gevoegd en een eerste verwarming geïnstalleerd. Wekenlang trokken ‘s zaterdags vrijwilligers naar Kasterlee om werken uit te voeren: elektriciteit, gas- en waterleiding, douchecabines en nog zoveel meer. Tijdens vakantieperiodes zoals Ons-Heer-Hemelvaart en Pinksteren gingen ganse gezinnen er heen om te schilderen en/of op te frissen terwijl hun kinderen naar hartenlust konden ravotten in de bossen. Het vakantiehuis kon ook beschikbaar gesteld worden voor andere jeugdgroepen, catechesegroepen, enz…
In 2003 werd een voor jeugdverblijven belangrijk decreet uitgevaardigd. In de werking van “Toerisme Vlaanderen” en “Toerisme voor Allen” werd een samenwerkingsakkoord getekend zodat steun voor zwakkeren in de maatschappij, waaronder ook de jongeren, mogelijk werd. In 2006 kregen wij de erkenning als vakantiehuis type B. Dit betekende de mogelijkheid tot subsidiëring van moderniseringswerken door “Toerisme Vlaanderen”. Daardoor kon het dak van het hoofdgebouw vernieuwd worden, het bijgebouw aangepast, de bouwvallige oude speelzaal vervangen door twee blokhutten, het verouderde sanitair vernieuwd, de verwarmingsinstallatie vervangen, slaapzalen heringericht en zo voort.
Naast de zorg voor de materiële verbetering van de accommodatie blijft het voornaamste echter een aangename en gezonde vakantie mogelijk maken voor jongeren. Talloze vrijwilligers hebben zich al die jaren ingespannen om dat te realiseren. Door hun gedreven inzet konden wij vorig jaar “75 jaar Kasterlee” vieren. J. Cleymans droomde van een vakantiehuis voor jongeren. Hij heeft het zelf niet meer kunnen beleven. E. Schwagten heeft die droom met de hulp van velen, jongeren en ouderen, tot werkelijkheid gemaakt.
Een typerende anekdote. Tijdens de viering van “75 jaar Kasterlee” getuigde de burgemeester: “ Als ik het woord “Kasterlee” uitspreek dan denk ik aan de gemeente waar ik woon, waar ik samen met schepenen verantwoordelijkheid draag. Doch als jullie datzelfde woord uitspreken dan denken jullie aan dit stukje Willebroekse grond hier in deze gemeente dat uw “thuis” is.
In de lente van 2018 werd uitbundig en op diverse manieren 80 jaar Kasterlee gevierd!
– gepubliceerd 2015 –